H index چیست؟
H index یا H-index، برای اولین بار توسط Jorge E. Hirsch (جورج ای هِرِش) از دانشگاه کالیفرنیا، سن دیگو (UCSD) در سال ۲۰۰۵ پیشنهاد شد. این عدد رفرنس‌ها و بهره‌وری علمی یک نویسنده یا یک گروه از نویسندگان را نشان می‌دهد. با این عدد می‌توان تعداد بیشینه‌ای که به یک مولف رفرنس یا ارجاع داده است را دید. H-index می‌تواند برای یک پژوهشگر، گروه پژوهشگران، موسسه و مجله استفاده شود.
H-index به صورت یک عدد همراه با کلمه H می‌آید که حرف H برگرفته از اسم Hirsch بوده و عدد همراه آن نشان دهنده تعداد مقالاتی است که به آن ارجاع داده‌اند. مثلا H5 به این معناست که نویسنده ۵ مقاله دارد که به تعداد ۵ دفعه توسط مقالات دیگر ارجاع یا همان رفرنس شده است.
پایگاه‌های داده مانند Scopus (اسکوپوس) یا web of science محاسبه‌گرهای اتوماتیکی برای محاسبه H index دارند. گوگل اسکولار (google scholar) هم با استفاده از پروفایل‌هایی که در اختیار کاربران قرار می‌دهد اچ‌ایندکس افراد را نمایش می‌دهد.
H-index در سایت اسکوپوس
با استفاده از سایت اسکوپوس می‌توانیم اطلاعات پژوهشی زیادی را مشاهده کنیم. یکی از این اطلاعات H-index است. برای مشاهده اچ‌ایندکس یک پژوهشگر در سایت اسکوپوس، به صورت زیر عمل می‌کنیم:
وارد سایت اسکوپوس به آدرس زیر می‌شویم:
بر روی گزینه View your author profile کلیک می‌کنیم.
درصفحه جدید، نام و نام خانوادگی شخص پژوهشگر را به زبان انگلیسی وارد کنید و بر روی دکمه جستجو کلیک کنید.
برای پژوهشگر مورد نظر ما، دو نفر را پیدا کرد.
H index در گوگل اسکولار
در این روش، نام پژوهشگر را به همراه عبارت گوگل اسکولار در گوگل جستجو کنید. نام پژوهشگر قبلی را به همراه عبارت گوگل اسکولار در گوگل سرچ کردیم و نتایج زیر به دست آمد.
همانطور که مشاهده کردید دو عدد مختلف برای اچ‌ایندکس یک پژوهشگر در اسکوپوس و گوگل اسکولار نمایش داده شد. در ادامه در مورد این تفاوت صحبت خواهیم کرد.
تفاوت بین H-index در سایت اسکوپوس و web of science و گوگل اسکولار
عموماً تفاوت بین H-index در اسکوپوس و web of science به این علت است که منابع انتشاراتی آنها با هم متفاوت است و در بازه‌های زمانی مختلف، مجلات مختلفی را پوشش می‌دادند.
سایت اسکوپوس مقالات قبل از سال ۱۹۹۶ را پوشش نمی دهد. به عنوان مثال اگر شخصی مقاله‌ای داشته باشد که قبل از سال ۱۹۹۶، سایتیشن‌های زیادی داشته باشد آن سایتیشن‌ها در محاسبات اسکوپوس نمی‌آیند.
از آن جا که سایت‌هایی مانند اسکوپوس و web of science ممکن است تمامی مقالات یک پژوهشگر را نمایه نکنند بنابراین یک روش دقیق برای محاسبه اچ‌ایندکس این است که تعداد مقالاتی و رفرنس‌های یک پژوهشگر را در پروفایل گوگل اسکالر وی بشماریم و H-index را به صورت دستی محاسبه کنیم. البته این مورد برای برخی از پژوهشگران که فعالیت پژوهشی بالایی دارند ممکن است زمان‌بر و وقت گیر باشد.
برخی از مزایای H index
با استفاده از عدد اچ‌ایندکس می‌توان کمیت و کیفیت کار علمی یک پژوهشگر را دید. در واقع کیفیت و کمیت کار یک پژوهشگر را با یک عدد نمایش می‌دهد.
با مقایسه تعداد مقالات یک نویسنده یا گروه از نویسندگان با اچ‌ایندکس وی، می‌توان به یک دید کلی از کیفیت کارهای وی رسید.
معمولا مقیاس مناسبی برای ارزیابی کار پژوهشگران در یک حوزه است.
برخی از نقایص H index
اچ‌ایندکس همه رفرنس‌دهی‌ها در مقالات غیر ژورنالی را پوشش نمی دهد.
بیشتر انتشارات قبل از سال ۱۹۹۶ به خوبی پوشش داده نشده‌اند.
مقایسه افرادی که در حوزه‌های مختلفی پژوهش می‌کنند یا این که در سنین مختفی هستند؛ مثل افراد جوان و افراد با سن بالا و با سابقه‌تر با استفاده از اچ ایندکس کار دشواری است.
مراجع patent، برخی مقالات غیرانگیسی زبان، پایان نامه و رساله در اچ‌ایندکس سایت‌هایی مانند اسکوپوس و web of science تاثیری ندارند.
با وجود نقص‌هایی که مطرح شد باز هم H-index مرجع مناسبی برای مقایسه موسسات پژوهشی است که در زمینه‌های یکسانی فعالیت دارند.
البته موسسات بسیاری وجود دارند که برای نشان دادن کیفیت و تاثیر کارهای پژوهشی خود از H-index استفاده می‌کنند.
به نظر شما آیا اچ‌ایندکس معیار کافی برای ارزیابی است؟
برای مطالعه بیشتر در مورد گوگل اسکولار می توانید مقاله گوگل اسکالر که توسط تیم ترجمه تخصصی ایرانیان آماده شده است را مطالعه بفرمایید.
موسسه ترجمه تخصصی ایرانیان از بهترین پژوهشگران در مجموعه خود استفاده می‌کند. مترجمان متخصصی که به علت انجام ترجمه‌های بسیار در یک حوزه خاص به تخصص و مهارت بالایی در زمینه ترجمه در آن حوزه دست پیدا کرده‌اند. برای هرگونه مشاوره یا راهنمایی در زمینه ترجمه مقاله، ترجمه متن، ترجمه فارسی به انگلیسی، ترجمه انگلیسی به فارسی، می‌توانید با پشتیبانی موسسه ترجمه تخصصی ایرانیان تماس بگیرید
